Alle genoemde kenmerken in het tweede artikel over de ondernemende sportvereniging passen bij ondernemerschap. Om (beter) te kunnen ondernemen onderscheid ik vier focuspunten die mijns inziens cruciaal zijn voor de ondernemende sportvereniging:
Verandering in het denken: van intern naar extern gericht
Het veranderen van de denkrichting binnen een sportvereniging is de belangrijkste, maar ook de moeilijkst te bewerkstelligen verandering. Traditioneel ingestelde bestuurs- en commissieleden zullen stapsgewijs meegenomen moeten worden in deze cultuurverandering. Dit vergt een langere adem, maar kan goede resultaten opleveren, als je de (bestuurs)leden de vraag ‘what’s in in for me’ met wat hulp zelf kunt laten invullen.
Als voorbeeld neem ik tennisclub ’t Zand in Tilburg-West. Toen ik daar anderhalf jaar geleden binnenkwam als verenigingsondersteuner was de club aan het vergrijzen en had men geen idee hoe met zich in de wijk moest profileren om nieuwe, jonge (met name allochtone) leden te trekken. Door continu kleine stappen te nemen werken zij nu samen met de naastgelegen basisschool, stellen zij hun accommodatie verder open voor buurtsport en Koningsspelen, hebben ze 110 aanmelding voor de Try-Out Sports, profileren zij zich meer in de wijk bij wijkactiviteiten en –festivals en hebben ze deelgenomen aan de cursussen Vrijwilligerswerving (doelstelling aantal nieuwe vrijwilligers behaald) en Ledenwerving.
Ik merk dat deze verandering in denken meer energie geeft aan de bestuursleden en zij steeds ondernemender gaan opereren. Vervolgstappen kunnen zijn: het onderzoeken van de behoeften van leden, kijken naar nieuw sportaanbod voor nieuwe en bestaande doelgroepen en het verder openstellen van de accommodatie (uitnodigend/gastvrij).
Continue monitoring van behoeften van leden en niet-leden
Behoeften en wensen van sporters veranderen continu. Als je een gemiddeld commercieel fitnesscentrum in ogenschouw neemt, is er elke een tot twee jaar wel weer nieuw sportaanbod te ontdekken. Vaak meer van hetzelfde onder een andere naam, maar het geeft wel aan dat de sporter van tegenwoordig meer variatie zoekt en zich minder vaak jarenlang wil binden aan één bepaalde sport of sportvereniging.
De ondernemende sportvereniging houdt actief trends en ontwikkelingen in de gaten op sportgebied en vertaald dit naar mogelijkheden voor de eigen vereniging. Product- en marktontwikkeling kan leiden tot een structurele aanwas van nieuwe leden. Nieuwe doelgroepen zoals sporters met een beperking of het mogelijk maken van bedrijfssport bieden kansen. Het traditionele lidmaatschap zal plaatsmaken voor een meer flexibele tariefstructuur zoals commerciële sportaanbieders dat kennen (Kuipers, 2010). Ook samenwerking met andere sportaanbieders is mogelijk om het sportaanbod te vergroten (Schulze, 2009). In Denemarken is het Sport2Go-concept succesvol waarbinnen de sportvereniging samenwerkt met andere sportverenigingen en fitnesscentra om de sporters meerdere sportmogelijkheden aan te kunnen bieden (Hover, 2012).
Te vaak nog worden leden niet bevraagd naar hun wensen en behoeften. De ondernemende sportvereniging voert jaarlijks onderzoek uit onder zijn leden. Een ledenpanel met leden uit diverse geledingen kan ingesteld worden (hetzij fysiek, hetzij digitaal) om regelmatig feedback te vragen bij beleidsmatige beslissingen of om het bestuur te adviseren. Of een jeugdraad met jeugdleden die vanuit hun oogpunt wensen kunnen uitspreken.
Van leden naar fans naar ambassadeurs
Actieve en betrokken leden vormen de basis van de ondernemende sportvereniging. Zij hebben passie voor hun sport en hun vereniging. Deze betrokken leden zijn het uithangbord voor de vereniging, zowel naar de eigen (minder betrokken) leden toe als naar buiten. Zij zijn ambassadeur van hun club, ‘verkopen’ als het ware de vereniging en zijn daarmee onderdeel van de marketing van de vereniging.
Om van alle leden fans of zelfs ambassadeurs te maken is fan engagement nodig. Fan engagement kan worden omschreven als een emotionele connectie tussen de sportvereniging en zijn fans (naar Roest, 2013). De gemiddelde vereniging weet zijn fanbase echter nog niet goed op waarde te schatten (Hofstee, 2013). De ondernemende sportvereniging moet meer werk maken van participatie van leden en het zoeken naar interactie, zowel offline als online. Offline zoals eerder beschreven door de behoeften van leden continu te blijven monitoren, online door met name via sociale media leden actief te betrekken bij het uitdragen van hun vereniging: liken, delen, reageren en interacteren, positief verhalen over de vereniging. In plaats van een passief consumerend lid te zijn moet het lid actief worden betrokken bij de marketing van de sportvereniging, hetzij als co-creator van content of als verenigingsambassadeur (naar Schnater, 2013).
Positieve, betrokken leden stralen energie uit en zorgen voor een positief beeld van de vereniging. Dit is goed voor de ledenwerving en leidt tot ledenbinding en -behoud.
Samen is niet alleen
Sportverenigingen zijn bang voor concurrentie van de buurvereniging of de sportschool op de hoek, maar stimuleringsprojecten waar sportaanbieders de handen ineenslaan om (vernieuwend) sportaanbod te realiseren bewijzen het tegendeel. Door samen te werken kun je juist meer mensen aan het sporten krijgen en ze vaker en regelmatiger laten sporten (Kuipers, 2010).
Ook samenwerking met andere sectoren is kansrijk. Door de decentralisatie van de AWBZ naar de gemeentelijke Wmo zullen zorgaanbieders op zoek gaan naar samenwerkingspartners om ondanks de bezuinigingen wel tegemoet te komen aan de wensen van cliënten op sport- en beweeggebied. Verenigingen kunnen hierop inspelen door aanbod te creëren voor bijvoorbeeld senioren of mensen met een beperking. Ook muziek, kunst en entertainment haken bij de sport aan (Brouwer, 2014).
Referenties
Brouwer, G. (2014), Kader voor de trends van 2014, http://www.sportnext.nl/berichten/kader_voor_de_trends_van_2014
Hofstee, G. (2013), Sportclubs zien de waarde van hun fanbase niet, http://www.sportnext.nl/berichten/sportclubs_zien_de_waarde_van_hun_fanbase_niet
Hover, P. (2012), Fitnesscentra en sportverenigingen: bouwen aan de Senseo van de sportbranche?, http://www.sportnext.nl/berichten/20121005_fitnesscentra_en_sportverenigingen_bouwen_aan_de_senseo_van_de_spo
Kuipers, J. (2010), De sociale sportvereniging op internet, http://www.sportnext.nl/berichten/20101020_de_sociale_sportvereniging_op_internet
Roest, F. (2013), Fan engagement vergroten? Een serviceconcept biedt uitkomst!, http://www.sportnext.nl/berichten/fan_engagement_vergroten_een_serviceconcept_biedt_uitkomst_1_2
Schnater, B. (2013), Wat is fanmarketing?, http://www.sportnext.nl/berichten/wat_is_fanmarketing
Schulze, A. (2009), Hoe ziet de sportvereniging van 2028 er eigenlijk uit?!, http://www.sportknowhowxl.nl/nieuws_2009/4214
Sport en Maatschappij 